Catchment area, environmental variables and habitat type as predictors of the distribution and abundance of Portulaca oleracea L. in the riparian areas of Serbia

Abstract

Portulaca oleracea L. predstavlja jednu od najšire rasprostranjenih biljnih vrsta, koja se smatra invazivnom u nizu regiona širom sveta. Reke i kanali, kao koridori koji povezuju susedna staništa, poznati su po visokom nivou invazije. Imajući to u vidu, cilj ovog rada bio je da se utvrdi koji se slivovi, sredinski faktori i tipovi staništa mogu smatrati pokazateljima prisustva ove invazivne vrste u riparijalnim oblastima Srbije. Terenska istraživanja su obavljena na 250 lokaliteta, gde su zabeleženi podaci o brojnosti i pokrovnosti P. oleracea, kao i relevantni parametri o životnoj sredini i tipu staništa. Analiza redundantnosti (RDA) i generalizovani linearni model (GLM) korišćeni su kako bi se prikazao odnos pokrovnosti P. oleracea i sledećih promenljivih: sliv, dominantan materijal na obali, nadmorska visina i ukupan broj invazivnih vrsta na lokalitetu. Nemetričko multidimenzionalno skaliranje (NMDS) korišćeno je za grupisanje lokaliteta prema stepenu pokrovnosti P. oleracea. Rezultati su pokazali da se pre svega reke u severnom, nizijskom delu Srbije mogu smatrati značajnim koridorima širenja P. oleracea. Dominantno prisustvo ove vrste vezano je za oblasti slivova Dunava i Save, kao i lokalitete koji se odlikuju visokim pritiskom invazivnih biljnih vrsta. Od ukupnog broja nalaza ove vrste, najveći broj invadiranih lokaliteta zabeležen je duž tokova Dunava, Tise i Zapadne Morave. U pogledu sredinskih i stanišnih pokazatelja, rezultati su pokazali da je zastupljenost P. oleracea vezana za šljunkovite i peščane obale, kao i za travne tipove staništa, primarno antropogene grupacije zeljastih vrsta.