Pionirska istraživanja algi u vodnim telima pećina Srbije - Trnavski potok (Stopića pećina) kao stanište dve retke vrste roda Iconella Jurilj

Abstract

Pećine predstavljaju jedinstvene i ekstremne ekosisteme za razvoj mikroorganizama koje karakteriše nedostatak vode i nutrijenata, kao i stabilna temperatura i relativna vlažnost vazduha.1 Hidrološki aktivne pećine, kakva je Stopića pećina, se odlikuju prisustvom vodenih tokova. U Srbiji su vršena istraživanja zajednica algi u biofilmovima u pećinama,2 dok su vodna tela unutar pećina neistražena. Cilj ovog istraživanja je utvrđivanje diverziteta algi Trnavskog potoka koji protiče kroz Stopića pećinu. Uzorci bentosa su sakupljeni u januaru, junu i septembru 2020. godine sa 6 lokaliteta duž Trnavskog potoka. Ukupno je zabeleženo 207 taksona algi (Bacillariophyta-181, Cyanobacteria-19, Chlorophyta-5, Cryptophyta-2). Posebnu pažnju privlači prisustvo dva taksona silikatnih algi koji pripadaju rodu Iconella. I. spiralis (Kützing) E.C.Ruck & T.Nakov se izdvaja kao retka vrsta, koja se uglavnom vezuje za planinske potoke, bogate krečnjakom, sa visokim sadržajem minerala. Detektovana je i u potocima sa veoma visokom koncentracijom sulfata.3 U Trnavskom potoku je identifikovana u januaru na lokalitetu koji se nalazi ispred ulaza u pećinu. I. hibernica (Ehrenberg) Ruck & Nakov naseljava mora, brakične i kopnene vode. U ovom istraživanju zabeležena je u junu i septembru na istom lokalitetu na kojem je ustanovljena i I. spiralis. Ovakav rezultat ukazuje na potrebu daljeg istraživanja vodenih tokova unutar pećinskih sistema, kao potencijalnog staništa retkih vrsta algi.