Faunistička studija parazitoida biljnih vaši visokih planina u Srbiji (Braconidae: Aphidiinae)

Abstract

Parazitoidi visokoplaninskih ekosistema predstavljaju vrlo raznoliku grupu, koju obuhvataju, kako česte i široko rasprostranjene, tako i visoko specijalizovane retke vrste ograničene samo na mikrohabitate u kojima se mogu naći. Visokoplaninsku faunu parazitskih osa potfamilije Aphidiinae karakteriše veći broj adaptacija, što je posledica kratkog letnjeg vegetacijskog perioda, za vreme kog moraju završiti životni ciklus. Kao rezultat toga, trofički odnosi biljaka, biljnih vaši i njihovih parazitoida su često usko specijalizovani. Usled slabog potencijala u biološkoj kontroli, i pored nekoliko studija, visokoplaninska fauna parazitoida je i dalje nedovoljno istražena. Da bi se ustanovio faunistički sastav parazitoida u ekosistemima visokih planina u Srbiji, sprovedena su detaljna sakupljanja materijala u periodu od dve godine. Na osnovu dostupnih literaturnih podataka i rezultata prethodnih istraživanja, odabrani su sledeći lokaliteti: Golija, Tara, obronci Prokletija, Murtenica, Kopaonik, Zlatar, Zlatibor, Stara Planina i Suva Planina. Posebna pažnja pri uzorkovanju posvećena je parazitoidima biljnih vaši četinara, s obzirom da ova zajednica na području Balkana do sada nije istraživana. Rezultati ove studije pokazali su veliki diverzitet parazitoida u ekosistemima visokih planina Srbije. Za pojedine planinske lokalitete po prvi put je ustanovljena prisutnost različitog broja retko nalaženih vrsta. Sakupljen je veliki broj jedinki iz roda Pauesia, čije vrste su specijalizovane za parazitiranje biljnih vaši na četinarima. Po prvi put je vrsta Ephedrus koponeni Halme sakupljena van poznatog areala rasprostranjenosti (Finska).